Hoe identificeer en pak je onzichtbare verschillen in het brein en de geest op de werkplek aan?

In elke organisatie zijn er uitdagingen en barrières die niet altijd zichtbaar zijn, maar wél een grote impact hebben op de prestaties en het welzijn van werknemers. Sommige medewerkers ervaren drempels door neurodivergentie of andere factoren die moeilijk waarneembaar zijn. Anderen medewerkers zijn zich misschien zelfs niet eens bewust van wat hen precies belemmert. Hoe kun je als organisatie een zien wat er speelt bij je medewerkers en een omgeving creëren die rekening houdt met deze onzichtbare verschillen?

Het antwoord ligt in een aanpak op maat. Niet door te focussen op labels, maar door te kijken naar de behoeften van elke medewerkers. Het doel? Een inclusieve, veerkrachtige en productieve werkomgeving waarin iedereen zijn, haar of hun sterktes optimaal kan benutten en wordt geaccepteerd om wie zij zijn. We geven jullie alvast dit high-level stappenplan mee om aan de slag te gaan.

Stap 1: Zorg voor psychologische veiligheid

Een werkomgeving waarin medewerkers zich veilig voelen om hun uitdagingen te benoemen, vormt de basis van inclusie. Zonder psychologische veiligheid blijven onzichtbare obstakels verborgen en onbesproken. Hierdoor zijn er meer onuitgesproken conflicten binnen het team en kunnen medewerkers niet hun volledige potentieel benutten op het werk.

Dit betekent dat er ruimte en veiligheid moet zijn om open te spreken zonder angst voor negatieve gevolgen. Dit is een verantwoordelijkheid van iedereen binnen het team. Al is het vooral de leidinggevende die de aanzet moet doen door zelf open te zijn en onveiligheid in het team aan te pakken. Dit kan bijvoorbeeld door mensen aan te spreken die een collega uitlachen op hun ongewenst gedrag, en feedback ook zelf niet weg te lachen of iemand voor afstraffen.

Stap 2: Luister actief

Willen weten wat de medewerkers nodig hebben, begint met luisteren. Stimuleer open gesprekken over welke uitdagingen zij ervaren, zowel op als naast de werkvloer. Dit kan gaan van sensorische overprikkeling tot problemen met werkdruk of communicatie. Door actief te luisteren zonder oordeel, kan het management samen met medewerkers zoeken naar gerichte oplossingen.

En maak hier ook bewust tijd voor vrij door regelmatig 1-op-1 gesprekken te voeren en/of wekelijkse team meetings. Moedig teamleden aan om ondanks de stress en drukke agenda toch tijd te maken voor deze gesprekken. En doe dit zelf ook. Als team manager is onze rol zorgen dar onze teamleden goed kunnen samenwerken op een productieve en veerkrachtige manier.

Stap 3: Draag bij aan bewustwording

Naast luisteren is het ook belangrijk om bewustzijn over neurodiversiteit te vergroten binnen het hele team. Door training en sensibilisering kunnen teams leren hoe ze collega’s beter kunnen ondersteunen, beter kunnen samenwerken en hoe kleine aanpassingen van de sociale norm een groot verschil kunnen maken.

Stap 4: Doe dit niet eenmalig

Eénmalige acties zijn niet voldoende. Door regelmatig met het team en de medewerkers in gesprek te gaan, kan worden geëvalueerd of aanpassingen effect hebben en waar nog verbetering mogelijk is. Dit helpt niet alleen de werknemer, maar verhoogt ook de veerkracht en productiviteit binnen het team en de organisatie.

Stap 5: Stel als manager het goede voorbeeld

Leidinggevenden spelen een sleutelrol in het doorbreken van taboes en het bevorderen van een inclusieve cultuur. Wanneer managers openlijk praten over hun uitdagingen & sterktes en zelf gebruik maken van aanpassingen, verlaagt dit de drempel voor anderen om hetzelfde te doen.

Stap 6: Zet in op sterktes en complementariteit binnen je team

Iedereen heeft unieke talenten. Door werknemers in te zetten op hun sterktes en teams samen te stellen die elkaar aanvullen (culture add), creëer je een dynamische en efficiënte werkomgeving. Dit concept, ook wel ‘people positioning’ of ‘jobcrafting’ genoemd, zorgt ervoor dat taken verdeeld worden op basis van capaciteiten in plaats van conventionele functiebeschrijvingen.

Stap 7: Universal design toepassen

Inclusieve werkomgevingen werken het best wanneer ze álle medewerkers ondersteunen, niet alleen degenen die een diagnose of medisch attest voorleggen. Want neurodivergent zijn, staat los van diagnoses. En we willen per slot van rekening dat iedereen hun volle potentieel kan inzetten om bij te dragen aan de teamproductiviteit en bedrijfsresultaten. Denk aan flexibele werkplekken, aangepaste ruimtes, duidelijke communicatie en toegankelijke technologieën.

Conclusie

Onzichtbare verschillen in het brein en de geest kunnen grote invloed hebben op de werkervaring van medewerkers, hun veerkracht, de teamproductiviteit en dus ook de bedrijfsresultaten. Door bewust om te gaan met deze diversiteit en een cultuur van openheid en ondersteuning te creëren, bouw je een werkomgeving waarin iedereen zich gewaardeerd voelt en optimaal kan presteren.